بسیاری از ما در طول زندگی خود استرس و اضطراب را تجربه کردهایم. اما آیا از درمان استرس و اضطراب آگاهی دارید؟ آیا میدانید درمان خانگی استرس و اضطراب چیست؟ برای درمان این مشکل پزشک چه داروهایی را تجویز میکند؟ کدام راههای درمانی تاثیر بیشتری دارند؟ درمان استرس در قدم اول با روشهای خانگی و در قدم دوم با کمک روشهای پزشکی انجام میشود. بسیاری از مشکلات مربوط به سلامتی مربوط به زندگی استرسزا بوده و باید برای آن راهحلی پیدا کرد.
اگر استرس شما شدید است و با روشهای خانگی نمیتوانید آن را کنترل کنید، حتما با یک روانشناس یا روانپزشک مشاوره داشته باشید. پزشک باتوجهبه علائم شما و علت اضطراب بهترین روش درمان را معرفی میکند.
درمان استرس و اضطراب
از مشکلات کوچک بگیر تا چالشهای بزرگ زندگی، همگی ما را درگیر استرس و اضطراب میکنند. ما نمیتوانیم جلوی این رویدادها را بگیریم. اما خوب است نحوه مواجهه با آنها را یاد گرفته و واکنش مناسبی را در این شرایط انتخاب کنیم. با برخی روشهای خانگی و انجام اقداماتی ساده میتوان استرس را درمان کرد. اما زمانی که استرس شدید باشد و به سلامت جسمی و روانی آسیب بزند، باید به دنبال درمانهای پزشکی و احتمالا استفاده از دارو بود.
گزینههای زیادی برای درمان استرس و اضطراب وجود دارد. اما هیچیک از روشهای درمان برای تمامی افراد مناسب نیست. ممکن است یک روش درمان برای شما موثر باشد و روی شخص دیگر تاثیری ایجاد نکند.
برای درمان استرس و اضطراب میتوان برخی روشهای ساده را انجام داد و در صورتی که تاثیر نداشت از روشهای پزشکی استفاده کرد.
درمان خانگی استرس
در روشهای درمانی ساده دودسته درمان وجود دارد. برخی از روشها در کوتاهمدت قابلاجرا بوده و در شرایط استرسزا میتوانید آن را پیاده کنید. اما برخی روشها را باید در طولانیمدت انجام داد تا بهمرور روی شما تاثیر ایجاد کند. استراتژیهای کوتاهمدت در هر مکانی قابلاجرا بوده و نیاز به تمرین کمی دارد. در ادامه تعدادی از روشهای درمان خانگی استرس را معرفی میکنیم.
1. تصویرسازی را امتحان کنید.
تصویرسازی شبیه به یک تعطیلات کوتاه در ذهن است. نوع تصویرسازی بستگی به خودتان دارد. میتوانید یک محیط شاد را تصور کنید که با عزیزانتان در حال شادی هستید و یا یک ساحل شنی آرام را تصور کنید که تنها آنجا نشستهاید و از صدای دریا آرامش میگیرید.
چشمانتان را برای یک دقیقه ببندید و صحنهای که دوست دارید، تصور کنید. بهتمامی تجربیات حسی فکر کنید تا احساس کنید، واقعا در آن مکان هستید. پس از چند دقیقه چشمان خود را باز کنید. در این لحظه متوجه آرامش درون خود خواهید شد.
2. مدیتیشن کنید.
مدیتیشن در کوتاهمدت میتواند تاثیر بسیار خوبی در درمان استرس داشته باشد. انواع مختلفی از مدیتیشن وجود دارد که ممکن است هر کدام از آنها برای یک شخص مناسب باشد. یکی از سادهترین روشهای مدیتیشن نفسهای عمیق است. در این لحظات باید روی نفس کشیدن خود تمرکز کنید تا ذهن شما از چالشهای دیگر آزاد شود.
3. ورزش کنید.
یکی از بهترین راهها برای درمان استرس و کاهش عوارض آن ورزش است. برخی تحقیقات نشان دادهاند، افرادی که به طور منظم ورزش میکنند، نسبت به افرادی که ورزش نمیکنند، کمتر دچار استرس میشوند. در طولانیمدت ورزش میزان هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش میدهد. همچنین ورزش کیفیت خواب را بهبود میبخشد. این موضوع دقیقا بالعکس استرس عمل میکند. استرس باعث اختلالاتی در خواب میشود و شخص بیخوابیهای پیدرپی را تجربه میکند.
4. از رایحهدرمانی استفاده کنید.
برخی از روغنها یا شمعهای معطر به درمان استرس و اضطراب کمک میکنند. در میان انواع رایحههای مختلف بعضی از آنها آرامبخش بوده و در درمان اضطراب موثرند. از جمله:
- اسطوخودوس
- گل سرخ
- ترنج
- بابونه رومی
- کندر
- چوب صندل
- پرتقال
- شمعدانی
5. مصرف کافئین را کاهش دهید.
کافئین در قهوه، چای، نوشیدنیهای انرژیزا و شکلات یافت میشود. مصرف کافئین در دوزهای بالا باعث افزایش اضطراب میشود. تحمل کافئین از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر احساس میکنید، پس از مصرف کافئین عصبانی یا مضطرب هستید، مصرف آن را کاهش دهید.
6. رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
برخی از مواد غذایی میتوانند واکنشپذیری در مقابل استرس را بیشتر کنند. خوردن غذاهای پرچرب و با قند بالا میتوانند در طولانیمدت استرس را افزایش دهند. برخی از کربوهیدراتهای تصفیهشده مانند کوکیها و چیپس سیبزمینی، قند خون را بالا میبرند. با خوردن این نوع مواد غذایی زمانی که قند خون پایین میآید، شخص احساس اضطراب میکند.
مصرف غذاهای سالم در طولانیمدت میتواند تاثیر خوبی در درمان استرس داشته باشد. غذاهایی مانند تخممرغ، گردو و آووکادو باعث تنظیم خلقوخو و تعادل انرژی میشوند.
7. در کلاس یوگا شرکت کنید.
یکی از بهترین روشها برای درمان اضطراب شرکت در کلاسهای یوگا است. یوگا برای تمام سنین مناسب بوده و سبکهای مختلف آن را میتوان دنبال کرد. یوگا در درجه اول باعث افزایش آگاهی بدن و بهبود تنفس میشود. برخی تحقیقات نشان دادهاند که یوگا میتواند روی خلقوخو تاثیر مثبتی داشته و حتی همانند داروهای ضدافسردگی عمل کند. یوگا روی سیستم عصبی و پاسخ استرس تاثیر گذاشته و در طولانیمدت باعث درمان استرس میشود.
یکی از بهترین روشها برای درمان استرس شرکت در کلاسهای یوگا و آرامش ذهن و بدن است.
درمان پزشکی استرس
درصورتیکه استرس شدید باشد، دیگر نمیتوان با روشهای خانگی و اقدامات ساده این موضوع را حل کرد. در این شرایط باید برای درمان اضطراب به پزشک مراجعه کرد. در روشهای پزشکی نیز چندین گزینه برای درمان وجود دارد که عبارتند از:
- گفتگو درمانی: صحبت با یک متخصص آموزشدیده میتواند به شما کمک کند تا از افکار و احساسات خودآگاه شوید و بهتر بتوانید با استرس مقابله کنید. در گفتگو درمانی از متد مختلفی برای درمان استرس استفاده میشود. روش متداول آن درمان شناختی رفتاری (CBT) است که کمک میکند الگوی فکری خود را درک کنید. با انجام مشاوره میتوان نقاط محرک را شناسایی کرد و اقدامات مثبتی برای درمان اضطراب انجام داد.
- درمان با دارو: استرس درواقع پاسخی به اتفاقات استرسزای زندگی است. این واکنش یک مشکل روانی نیست و داروی خاصی برای آن وجود ندارد. اما برخی داروها میتوانند علائم استرس را کاهش دهند. داروهایی مانند قرص خوابآور یا داروی ضدافسردگی ازایندست هستند.
- اکو تراپی: در این روش درمانی شخص با گذراندن وقت خود در طبیعت عزتنفس خود را افزایش میدهد و در احساس رفاه تاثیر مثبتی ایجاد میشود. در روش اکو تراپی ممکن است ورزش بدنی در طبیعت یا شرکت در پروژه باغبانی و حفاظتی توصیه شود.
- درمان مکمل: ممکن است پزشک در کنار روشهای درمان پزشکی به شما روشهای دیگر مانند یوگا، طب سوزنی یا ماساژ را پیشنهاد دهد.
داروهای ضداضطراب
همانطور که گفتیم معمولا پزشک برای درمان استرس دارویی تجویز نمیکند. اما ممکن است استرس باعث بروز بیماری شود و در این صورت باید از دارو استفاده شود. بهعنوانمثال افسردگی و اختلال اضطراب نیاز به درمان دارویی داشته و با درمان آنها میتوان استرس را نیز درمان کرد.
داروهای ضدافسردگی میتوانند در درمان استرس موثر باشند. اما گاهی این داروها تنها استرس را پنهان کرده و آن را درمان نمیکنند. تشخیص آن باید توسط پزشک انجام شود. تاثیر این دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
داروهای ضداضطراب نیز انواع مختلفی داشته و باتوجهبه علائم استرس و شدت آن این داروها تجویز میشوند. داروهایی مانند مهارکننده سروتونین، بنزودیازپینها، مسدودکننده بتا و بوسپیرون ازایندست هستند.
درمان استرس و افسردگی در طب سنتی
در طب سنتی برای درمان استرس و افسردگی راهکارهایی معرفی شده است. برخی از گیاهان به دلیل تغییراتی که در هورمونها ایجاد میکنند، میتوانند به کاهش اضطراب و استرس کمک کنند. بهتر است این گیاهان را بهصورت دمنوش مصرف کنید. مهمترین آنها عبارتند از:
- بادرنجبویه: این گیاه از گروه نعناع بوده و دارای خاصیت ضداضطرابی است.
- چای سبز: بسیاری از آنتیاکسیدانهای پلی فنول در این گیاه یافت میشود. چای سبز با افزایش سطح سروتونین باعث کاهش استرس و اضطراب میشود.
- سنبلالطیب: ریشه سنبلالطیب یک آرامبخش محبوب است. این گیاه خوابآور بوده و در درمان اضطراب تاثیر دارد.
برخی از درمانهای گیاهی ممکن است با داروها تداخل داشته باشند. اگر داروی خاصی مصرف میکنید، حتما پیش از مصرف این گیاهان با پزشک خود مشورت کنید.
درمان استرس و اضطراب شدید
اضطراب و استرس شدید با روشهای درمان خانگی بهبود پیدا نمیکند. این نوع استرسها ممکن است مزمن یا حاد باشند. در استرس حاد علائم شدت زیادی داشته و ممکن است به قسمتهای مختلف بدن فشار وارد شود. اما در استرس مزمن نیز علائم در مدتزمان طولانی همراه فرد است و بهمرورزمان به جسم و روان او آسیب وارد میکند. در این شرایط حتما باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کرد. برای مرحله اول رواندرمانی انجام شده تا شدت علائم و علت ایجاد استرس مشخص شود. در مراحل بعدی ممکن است پزشک باتوجهبه بیماری زمینهای داروهایی تجویز کند.
برای درمان استرس چه بخوریم؟
برخی از مواد غذایی میتوانند به درمان استرس کمک کنند. بهعنوانمثال گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس و بابونه و چای سبز خاصیت آرامبخش داشته و در درمان اضطراب موثر هستند. ماده غذایی بعدی که میتواند به درمان استرس کمک کند، شکلات تلخ است. شکلات تلخ سرشار از آنتیاکسیدان است و با کاهش سطح هورمونهای استرس به شما کمک میکند.
کربوهیدراتها میتوانند سطح سروتونین را افزایش دهند. سروتونین خلقوخو را بهبود بخشیده و به کاهش استرس کمک میکند. سعی کنید از کربوهیدراتهای سالم و تصفیه نشده مانند سیبزمینی و غلات سبوسدار استفاده کنید. اسید چرب امگا 3 نیز خاصیت ضد استرس دارد. مواد غذایی حاوی امگا 3 برای درمان اضطراب بسیار مفید هستند. آووکادو ماده غذایی است که سرشار از اسید چرب امگا 3 بوده و مصرف آن توصیه میشود.
درمان بیخوابی و استرس
علائم استرس در افراد، متفاوت بوده و ممکن است هر شخص نشانههای خاصی را تجربه کند. یکی از رایجترین علائم اضطراب بیخوابی است. در این شرایط پزشک برای درمان بیخوابی از راههای مختلفی میتواند استفاده کند. تکنیکهای سادهای وجود دارد که ممکن است این مشکل را برطرف کنند. بهعنوانمثال باید از چرت زدن در طول روز خودداری کرد و از رختخواب تنها برای خواب و رابطه جنسی استفاده کرد. گاهی نیز لازم است که قرصهای خوابآور تجویز شود. این نوع قرصها را نباید بیشتر از چند هفته استفاده کرد.
درمان استرس و افسردگی
استرس و افسردگی میتوانند با هم رابطه مستقیم داشته باشند. استرس شدید ممکن است منجر به افسردگی شود. همچنین در افرادی که در گذشته دچار افسردگی بودهاند، احتمال اضطراب شدید بیشتر است. در چنین شرایطی حتما باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کرد. ابتدا پزشک از روشهای گفتگو درمانی استفاده کرده و در صورت نیاز داروهای ضدافسردگی تجویز میکند. این نوع داروها در برخی مواقع باعث کاهش علائم استرس میشوند.
استرس و افسردگی با هم رابطه مستقیم داشته و باید در این شرایط حتما به روانشناس مراجعه کرد.
راه درمان استرس بارداری
در دوران بارداری استفاده از داروها میتواند به مادر و جنین آسیب وارد کند. اگر دچار استرس بارداری هستید، سعی کنید با رژیم غذایی سالم، ورزش و خواب کافی اضطراب را درمان کنید. فعالیتهایی مانند یوگا یا مدیتیشن نیز میتوانند کمککننده باشند. اگر شاغل هستید، برنامهریزی کنید که بهمرور از کار فاصله بگیرید. کارکردن میتواند به استرسهای شما اضافه کند. اگر احساس میکنید که دچار اختلال اضطراب یا افسردگی هستید، حتما با روانشناس صحبت کنید. هرچه زودتر برای درمان اقدام کنید، درمان موثرتر خواهد بود.
درمان استرس صبحگاهی
برخی از افراد صبحها که از خواب بیدار میشوند، دچار استرس شدید هستند. این نوع اختلال ابتدا با روشهای رواندرمانی درمان شده و درمانگر درمورد تاثیر اضطراب بر زندگی شما و شدت علائم صحبت میکند. اگر گفتگو درمانی تاثیری ایجاد نکند، پزشک از داروهای ضداضطراب استفاده میکند. در کنار استفاده از دارو باید سبک زندگی خود را نیز تغییر دهید. مقدار مصرف الکل و کافئین را کاهش دهید. رژیم غذایی سالم داشته باشید و به کیفیت خواب خود توجه کنید.
درمان استرس در رانندگی
گاهی ممکن است در هنگام رانندگی دچار استرس شوید. در این شرایط بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید تا اضطراب درمان شود.
- چند نفس عمیق بکشید. این تکنیک آرامبخش قوی برای ذهن و بدن است.
- موقعیت خود را تنظیم کنید. اگر فرمان را محکم گرفتهاید، دستانتان را شل کنید. اگر خم شدهاید، سعی کنید صاف بنشینید و صندلی ماشین را تنظیم کنید تا راحت باشید.
- گوشدادن به موسیقی میتواند به شما کمک کند.
- بین خودروی خود و خودروهای اطراف فاصله بیشتری ایجاد کنید.
- سعی کنید زمان بیشتری برای مسافتهای جدید در نظر بگیرید.
درمان استرس ورزشکاران
ورزشکاران گاهی برای رسیدن به اهداف خود دچار استرس میشوند. فرقی ندارد ورزش برای کاهش وزن و تناسباندام باشد یا ورزش حرفهای مربوط به مسابقات. درهرصورت ممکن است شخص گاهی استرس را تجربه کند. در این شرایط برای درمان اضطراب میتوان اقدامات زیر را انجام داد.
- زمانی را برای استراحت و تفریح در نظر بگیرید.
- برنامه واقعبینانه داشته باشید و برای رسیدن به هدف خود، فشار زیادی به بدنتان وارد نکنید.
- تکنیکهای تنفسی را انجام دهید تا بدن و ذهن شما آرام شود.
- سعی کنید طرز تفکر مثبت داشته باشید و با هر نوع چالشی دچار ضعف در عزتنفس نشوید.
- اگر استرس شما شدید است، حتما با روانشناس صحبت کنید.
درمان استرس و تپش قلب
یکی از علائم رایج استرس تپش قلب است. این نشانه معمولا با اتمام شرایط استرسزا برطرف شده و ضربان قلب به حالت عادی بازمیگردد. اما استرس طولانیمدت میتواند به قلب فشار وارد کند و مشکلات قلبی عروقی ایجاد کند. در چنین شرایطی باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا وضعیت سلامت قلب بررسی شود. ممکن است پزشک برای بهبود تپش قلب داروهایی تجویز کند. در کنار مصرف این داروها باید با کمک روانشناس و تکنیکهای درمان استرس، سعی کنید اضطراب خود را مدیریت کنید.
درمان لرزش بدن هنگام استرس
یکی از علائم استرس میتواند لرزش بدن باشد. لرزش خفیف موضوع نگرانکنندهای نبوده و نیاز به درمان ندارد. اما اگر این حالت شدید باشد و فعالیتهای روزانه شما را مختل کند، ممکن است پزشک از دارو استفاده کند. داروهایی مانند مسدودکننده بتا، داروهای ضدتشنج و آرامبخش در این شرایط پیشنهاد میشوند.
دارو برای درمان فشارخون و استرس
افرادی که دچار استرس شدید هستند و این عارضه را طولانیمدت تجربه میکنند، ممکن است دچار مشکلاتی در سلامتی شوند. استرس مزمن در برخی افراد باعث فشارخون بالا میشود. اصلیترین درمان فشارخون در این شرایط، مدیریت و درمان استرس است. در کنار آن باید رژیم غذایی تغییر کند و فعالیت بدنی بیشتر شود. اگر اضافهوزن دارید، حتما باید وزن خود را کاهش دهید.
داروهایی مانند دیورتیکها، مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین و مسدودکنندههای کانال کلسیم برای درمان فشارخون تجویز میشوند.
بهترین دارو برای درمان استرس چیست؟
درمان استرس در بیشتر مواقع بدون دارو انجام میشود. ازآنجاییکه استرس یک واکنش طبیعی به موقعیتهای آسیبزا است و بیماری روانی نیست، داروی خاصی برای آن وجود ندارد. اما برخی داروها مانند داروهای آرامبخش یا داروهای ضدافسردگی برای برخی افراد مفید بوده و پزشک آنها را تجویز میکند. اگر شخص دچار اختلال اضطراب باشد، بهترین درمان استفاده از داروهای مهارکننده سروتونین، مسدودکننده بتا، بنزودیازپینها و بوسپیرون است.
برای درمان استرس شدید به روانشناس مراجعه کنیم یا روانپزشک؟
معمولا تا زمانی که نیاز به تجویز دارو نباشد، میتوان با کمک روانشناس مشکل را برطرف کرد. روانشناس از طریق گفتگو درمانی و درک علت ایجاد استرس به شما کمک میکند تا بهتر آن را مدیریت کنید. اما زمانی که استرس همراه با بیماری زمینهای دیگری باشد و نتوان با گفتاردرمانی آن را درمان کرد، روانشناس شما را به روانپزشک ارجاع میدهد. بهعنوانمثال افسردگی در مراحل پیشرفته نیاز به داروهای ضدافسردگی داشته و باید در کنار مشاوره منظم از دارو هم استفاده کرد.
برای درمان استرس به چه دکتری مراجعه کنیم؟
اگر علائم استرس در شما شدت پیدا کرده و این موضوع باعث مختل شدن فعالیتهای روزانه شده است، باید سریعا به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. متخصص باتوجهبه شدت استرس بهترین گزینه درمانی را انتخاب کرده و اقدامات لازم را انجام میدهد. ممکن است پزشک با گفتگو درمانی و روشهای ساده بتواند به درمان استرس و اضطراب کمک کند. روانپزشکی یکی از رشتههای پرکاربرد پزشکی است. روانپزشکان به تشخیص و درمان بیماریهای جسمی و روانی افراد میپردازند. روان پزشکان به تاثیر دو طرفهی سلامت روان و جسم بر یکدیگر به خوبی آگاه هستند.
روانشناس با به كارگيري روش هاي آموزشي و روان درماني به بررسی رفتار، شخصیت و روابط بین فردی میپردازد. دکتر روانشناس خوب با توجه به رابطه بین عملکرد مغز و رفتار می تواند ارتباط بین محیط و رفتار را بررسی کند. بهترین دکتر متخصص روانشناس میتواند با راهنمایی دقیق و مهم و بجا به افراد به کنترل مشکلاتشان کمک کند. گاهی تجویز دارو میتواند به بیمار کمک کند. اما معمولا درمان استرس با دارو نبوده و بیشتر تمرکز روی گفتگو درمانی است. اگر استرس شما باعث بروز اختلالات اضطراب یا افسردگی شده باشد، لازم است، اقداماتی برای درمان بیماری زمینهای انجام شود.
منبع :